Pobierz 
REPERTUAR W TWOIM KALENDARZU 
Hedy Lamarr przyszła na świat jako Hedwig Eva Maria Kiesler w 1914 roku w Wiedniu w rodzinie zasymilowanych Żydów. Ojciec, dyrektor banku, dbał, by jedynaczce niczego nie zabrakło. Matka pianistka pragnęła wzbudzić w córce zainteresowanie kulturą, wysłała ją więc na lekcje baletu i gry na fortepianie.
Hedy jednak najbardziej interesowało aktorstwo, które pomagało jej zwalczyć samotność. Długo jej towarzyszkami były niania i guwernantka, które zastępowały wiecznie nieobecnych rodziców. Z czasem zauważyła, że dzięki aktorstwu zdobywa w życiu wszystko, czego zapragnie. Postanowiła pójść tą drogą, porzuciła więc szkołę, a rodzice się nie sprzeciwiali.
Pierwszy raz w filmie wystąpiła w 1930 roku, ale to obraz Ekstaza z 1933 roku w reżyserii Gustava Machatego zainteresował publikę jej osobą i wywołał wielki skandal. W filmie grana przez Hedy bohaterka, Eva poślubia dużo starszego od siebie bogacza, który okazuje się impotentem. Wkrótce porzuca go i nawiązuje płomienny romans z młodym mężczyzną. Największe oburzenie wzbudziły nie tyle sceny rozbierane, co zbliżenia na twarz bohaterki przeżywającej miłosne uniesienie. Na planie reżyser kłuł ją szpilką, by mimiką wiarygodnie oddała orgazm.
Lata trzydzieste nie były na to gotowe. Film został skrytykowany przez papieża Piusa XI, a w Niemczech Hitlera po premierze i tak ocenzurowanej wersji – zakazany.
W większości krajów, które zdecydowały się go pokazywać, również wycięto część scen. Sama Hedy wstydziła się tej roli, szczególnie że rodzice zareagowali szokiem.
Wywołanym skandalem Hedy zaczęła przyciągać mężczyzn. Jednym z adoratorów okazał się Fritz Mandl, trzeci na liście najbogatszych Austriaków. Majątku dorobił się na handlu bronią z nazistowskimi Niemcami, nazywano go Sprzedawcą Śmierci.
Ożenił się Hedy w 1933 roku, ale oburzony nagimi scenami w Ekstazie usiłował wykupić wszystkie kopie filmu, jednak bez powodzenia. Zaraz po ślubie zakazał Hedy grania w filmach. Miała apartamenty, samochody, jacht, służbę, futra i biżuterię, ale zazdrosny mąż kontrolował ją na każdym kroku. Życzył sobie, by jego żonę podziwiano wyłącznie za urodę. I tak też się stało. Ludzie postrzegali Hedy jako pozbawioną własnego zdania piękną żonę, którą można ignorować.
Mandl nie cofnął się też przed przemocą, gdy żona postąpiła wbrew ustalonym zasadom. Hedy pozwalała wierzyć mężowi, że zdobył nad nią władzę, ale w jej głowie kłębiły się rewolucyjne myśli. Ponieważ Fritz ze względów zawodowych spotykał się z nazistami, Hedy podsłuchiwała ich rozmowy, by poznać niedostatki w systemach zbrojeniowych kraju i szantażować męża. W ten sposób zdobyła też wiedzę, która miała jej się przydać w przyszłości. W trakcie tego męczącego małżeństwa poznała również Hitlera i Mussoliniego.
W 1937 roku, niespełna cztery lata po ślubie, postanawiła uciec od męża. Miała dość jego ograniczeń i kolaboracji z nazistami, szczególnie że sama była Żydówką. Plan ucieczki opracowywała dwa miesiące. Udało jej się dotrzeć do Londynu. Miała ze sobą trochę pieniędzy i biżuterii, którą sprzedała, ale to nie wystarczyło na długo. Z pomocą przyszedł jej wówczas producent filmowy Louis Mayer, współzałożyciel wytwórni filmowej Metro-Goldwyn-Mayer. Już podczas pierwszej rozmowy uprzedził ją, że w Stanach golizna w filmach jest niedozwolona. Hedy wiedziała, że Ekstaza jest jej szkarłatną literą, ale wyjaśniła, że nie chce już grać w nieprzyzwoitych scenach. Louis i Hedy nie potrafili jednak dojść do porozumienia w kwestii jej wynagrodzenia. Hedy kupiła ostatecznie bilet na transatlantyk Normandie, którym Mayer z żoną wracał do Stanów. Nim dotarli do Nowego Jorku, wynegocjowała z nim lepszą umowę. Przyjęła też nowe nazwisko, które miało odciąć ją od niechlubnej przeszłości. Wtedy narodziła się Hedy Lamarr.
Kiedy przyjechała do Hollywood, Mayer przydzielił jej mieszkanie i wspołlokatorkę, węgierską aktorkę Ilonę Massey. Kobiety się zaprzyjaźniły, razem chodziły na przyjęcia, zakupy i do kina. W tym czasie również, z pomocą poznanego w Londynie prawnika, rozpoczęła procedurę rozwodową.
Producent chciał z Hedy zrobić gwiazdę większą niż Greta Garbo. Karierę w Hollywood rozpoczęła filmem Algier. Po premierze wiele kobiet chciało wyglądać jak Lamarr, która miała ciemne, farbowane włosy opadające falami na ramiona, symetryczne cienkie brwi, bladą cerę i pełne, błyszczące wargi. Gazety widziały w niej najpiękniejszą kobietę świata.
Po rozwodzie Hedy w końcu mogła zacząć spotykać się, z kim chciała. Pragnęła nowego związku, silnych męskich ramion, ale tym razem z zachowaniem niezależności. W całym swoim życiu była zamężna sześć razy i miała troje dzieci. Ostatni raz rozwiodła się w 1965 roku, a przez kolejne 35 lat żyła już sama.
Nie zrobiła wielkiej kariery w Holywood. Chociaż grała z największymi gwiazdami kina, takimi jak Clark Gable, James Stewart i Spencer Tracy, MGM przestało pokładać w niej nadzieje, szczególnie gdy na horyzoncie pojawiła się Ingrid Bergman, która szybko stała się gwiazdą.
W tym czasie Hedy jednak zaczyna realizować się w inny sposób. Swój czas poświęciła wynalazkom. Wymyśliła m.in. pastylkę musującą, z której powstawał napój o smaku coca-coli, a także pojemnik na zużyte chusteczki, który miał być przyklejony do pudełka z czystymi. Żaden z tych wynalazków nie zrobiły furory, ale to nie zraziło Hedy.
W 1940 roku spotkała George’a Antheila, autora awangardowej kompozycji Le Ballet Mécanique, który starał się przetrwać w Hollywood, pisząc muzykę do trzeciorzędnych filmów. Zaprzyjaźnili się i to z nim opracowała wynalazek, który zapewnił jej sławę.
Stało się to po tym, jak niemiecki okręt podwodny storpedowała brytyjski statek SS City of Benares, na którego pokładzie znajdowało się 90 dzieci. Przeżyła trzynastka. To wtedy Hedy postanowiła wytoczyć Niemcom prywatną wojnę.
Niemieckie U-booty bezkarnie panoszyły się na Atlantyku, ponieważ brakowało zdalnie sterowanych torped, które można by zrzucać z samolotów i okrętów, a potem precyzyjnie naprowadzać na U-boota. Hedy obmyśliła system sterowania torpedami za pomocą fal radiowych. By przeciwnik nie mógł przejąć kontroli nad bronią, sygnał miał być wysyłany na zmieniających się częstotliwościach. Antheil zasugerował, by wykorzystać w torpedach rolki z taśmami – takimi samymi, jakie synchronizowały jego instrumenty. Dzięki temu odbiornik i nadajnik dostrajały się do nowego pasma komunikacji w tym samym rytmie.
Swój wynalazek zarejestrowali w urzędzie patentowym 10 czerwca 1941 roku. Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, ale nigdy nie powstał działający prototyp, między innymi z braku odpowiedniej technologii i obawy, że rolki papieru będą się zacinały.
Dopiero po roku 1980, po odtajnieniu patentu, wynalazek wykorzystano w przemyśle. Dziś jest powszechnie używany w bezprzewodowej komunikacji. Można go znaleźć w sieciach radiowych, telefonii GSM, urządzeniach GPS itp.
Hedy po wojnie wróciła jeszcze do aktorstwa. Pojawiła się w filmie Cecila DeMille’a Samson i Dalila, który okazał się przebojem kasowym. Zagrała w kilku kolejnych produkcjach, ale nie odniosły już takiego sukcesu. W 1966 wydała autobiografię Ekstaza i ja.
Zmarła 19 stycznia 2000 roku, jej grób znajduje się w Wiedniu.
Justyna Kukian – redaktorka, tłumaczka i menedżerka projektów wydawniczych z 10-letnim stażem. Zawodowo związana z Wydawnictwem Znak. Działa w Małopolskiej Fundacji na Rzecz Natury, gdzie prowadzi księgarnię Czytaj i Pomagaj. Prywatnie mama pięknego psiaka o imieniu Cywil. Obecnie pracuje nad przekładem autobiografii Tiny Turner.
