Richard Shannon
PANI Z BIRMY
Grażyna Barszczewska
Czas trwania spektaklu: 70 minut, bez przerwy
Autor: Richard Shannon
Tytuł oryginalny: The Lady of Burma
Tłumaczenie: Elżbieta Woźniak
Reżyseria: Anna Smolar
Scenografia: Anna Met
Asystent scenografa i kostiumografa: Małgorzata Domańska
Występuje: Grażyna Barszczewska
Montaż projekcji: Wojciech Kliczka
Producent wykonawczy: Magdalena Kłosińska
Premiera 27 czerwca 2009
Na niewielkiej platformie, zanurzonej w obfitej roślinności, aktorka przez ponad godzinę bada własnym ciałem sytuację zamknięcia. Ogranicza ruchy, wykonuje ćwiczenia oddechowe zaczerpnięte z jogi, celebruje każdą, nawet najmniejszą czynność domową. Nie odtwarza postaci Aung San Suu Kyi, nie używa żadnych środków aktorskich. Staje się znakiem, symbolem uwięzionego przez lata ciała. Jej ograniczenia doprowadzone do ekstremum silnie działają na wyobraźnię widza.
Kiedy dowiedziałam się o Aung San Suu Kyi, o tym, na czym polega jej walka i życie codzienne – ponad trzynaście lat z dwudziestu minionych spędziła w areszcie domowym – pomyślałam, że w pewnym sensie literatura jest w tym przypadku bezradna, poczułam że monodram Shannona nie przybliża nas do niej, nie czyni jej walki dla nas zrozumiałą i bliską, nie odsłania też dwuznaczności moralnej jej wyborów życiowych. Pomyślałyśmy z panią Krystyną Jandą, że możnaby opowiedzieć o ASSK w formie dokumentalnej. Zaproponowałam Pawłowi Smoleńskiemu, który jako dziennikarz spędził w Birmie dużo czasu, by nam opowiedział jej historię, żeby był narratorem fantastycznej i dramatycznej bajki jej życia. Korzystamy więc w spektaklu z materiałów archiwalnych, łączymy je z fragmentami tekstu Shannona, który stanowi rodzaj monologu wewnętrznego postaci.
Grażyna Barszczewska nie będzie sie wcielała w ASSK, ani nie będzie na nią ucharakteryzowana. Swoją obecnością będzie raczej reprezentowała nasze wyobrażenie o tej kobiecie, o jej sytuacji uwięzienia, o jej codzienności i micie, którym się stała. Bardzo ważne było dla mnie spotkanie z aktorką gotową na poszukiwanie najbardziej właściwej formy do tej opowieści.
Spektakl można nazwać instalacją, ponieważ będzie on połączeniem trzech poziomów narracji: z jednej strony rozbudowana ścieżka dźwiękowa, z drugiej projekcja wideo, z trzeciej aktorka, postawiona w danej sytuacji, która jest dla nas odpowiednikiem scenicznym stanu uwięzienia. Próbujemy pokazać perwersyjność więzienia domowego. Co to znaczy być więźniem w swoim własnym, niby przyjaznym, domu? Na czym polega ból fizyczny i psychiczny, który się z tego rodzi? Od czasu do czasu, te trzy warstwy narracji będą wchodziły ze sobą w interakcje i tworzyły opowieść o ASSK. Opowieść nie pełna, nie encyklopedyczna, ale która próbuje zainteresować ludzi żyjącym mitem, i zarazem ten mit zdekonstruować. Pokazać co się za nim kryje, jakie dramatyczne wybory, czasem niezrozumiale, nawet może niemoralne.
Anna Smolar
Aung San Suu Kyi (czyt. Ong San Su Czi, ur. 19 czerwca 1945 w Rangunie w Birmie)
birmańska opozycjonistka i działaczka polityczna, córka Aung Sana, który walczył o niepodległość Birmy i wynegocjował ją w rozmowach z Wielką Brytanią w 1947 roku.
Jej imię w języku birmańskim oznacza "świetlisty szlak osobliwych zwycięstw". Dwa pierwsze człony imienia przyjęła w hołdzie dla wielkiego ojca, trzeci (Suu) pochodzi od dnia narodzin, a czwarty (Kyi) odziedziczyła po matce i babci. Zgodnie z birmańską tradycją jako mężatka ma prawo przed nazwiskiem stawiać tytuł Daw (Pani). W swojej ojczyźnie nazywana jest po prostu 'Lady'.
Suu Kyi do 15 roku życia kształciła się w Rangunie, następnie wraz z matką, ambasadorem Birmy w Indiach i Nepalu, wyjechała do Delhi gdzie kontynuowała naukę na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu w Delhi. Studiowała również na Oxfordzie filozofię, nauki polityczne i ekonomię.
W 1972 wyszła za brytyjskiego nauczyciela akademickiego Michaela Arisa, z którym ma dwóch synów: Alexandra (1973) i Kima (1977).
Na fali studenckich protestów przeciwko polityce generałów Aung San Suu Kyi założyła w 1988 roku opozycyjną Ligę na Rzecz Demokracji (NLD), w której do 1995 pełniła rolę sekretarza partii. Funkcji tej została pozbawiona decyzją generałów.
NLD w pierwszych wolnych wyborach zdobyła 82% miejsc w parlamencie, lecz wynik wyborów nie został uznany przez reżim wojskowy.
W latach 1989-1995 przebywała w areszcie domowym, w swym domu rodzinnym przy University Road 52 w Rangunie.
W 1991 roku została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla oraz Nagrody im. Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski bojownikom o prawa człowieka.
W 1996 roku zdecydowanie sprzeciwiła się kampanii mającej zachęcić turystów do odwiedzania Birmy.
Od 2000 ponownie przebywa w areszcie domowym, z przerwą od maja 2002 do maja 2003.
Aby zwrócić uwagę młodzieży europejskiej na los Aung San Suu Kyi MTV przyznała jej nagrodę Free Your Mind połączoną z kampanią medialną promującą wysyłanie listów i maili do ambasady Myanmaru.
Opowiada się za bezkrwawym przewrotem i narodowym pojednaniem z racji czego nazywana jest 'birmańskim Gandhim'. Jest zwolenniczką dialogu pomiędzy juntą a opozycją, czego dowiodła w roku 2000 prowadząc z generałami negocjacje w sprawie stopniowego wycofania się wojskowych z życia politycznego i oddania władzy w ręce demokratycznie wybranego rządu, ale rozmowy te nie przyniosły spodziewanego przełomu.
Dzięki apelowi wystosowanemu przez Suu Kyi do grupy państw ASEAN Birma nie obejmie przewodnictwa w tej organizacji.
Do internetowego apelu o uwolnienie pani Suu Kyi dopisali się premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown i aktor George Clooney."Dorzucam swój głos do rosnącego grona tych, którzy domagają się Pani uwolnienia. Zbyt długo świat nie reagował na tę niedopuszczalną niesprawiedliwość. Teraz to się zmieni" - powiedział Brown, tłumacząc powody przyłączenia się do akcji.
Do apelu można się dopisywać na stroniewww.64forsuu.com utworzonej z okazji 64. urodzin pani Suu Kyi.
[kliknij logo]
- PANI Z BIRMY - PROGRAM.pdf 5,2 MB