wspomnienie
POŻEGNANIE ELŻBIETY CZYŻEWSKIEJ
Spotkanie poświęcone pamięci Elżbiety Czyżewskiej, aktorki, gwiazdy polskiego kina lat sześćdziesiątych, zmarłej 17 czerwca 2010 r. w Nowym Jorku, odbyło się w Teatrze Polonia 31 października 2010 r.
Spotkanie poprowadzili: Grażyna Torbicka i Tomasz Raczek.
Wśród gości wieczoru m.in.: Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Olga Lipińska, Anna Bikont, Daniel Olbrychski, Urszula Dudziak.
Elżbieta Czyżewska urodziła się w Warszawie 14 maja 1938 roku. Jeszcze w okresie studiów w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej współpracowała z STS-em. Ukończyła Warszawską PWST w 1960 roku. Rok później zadebiutowała w Teatrze Dramatycznym, z którym związała się na sześć sezonów. W ciągu kilku następnych lat zagrała w około 30 filmach. Jej talent komediowy można było podziwiać m.in. w obrazach Stanisława Barei "Mąż swojej żony", "Żona dla Australijczyka", "Małżeństwo z rozsądku", "Giuseppe w Warszawie" i "Gdzie jest generał". Była także odtwórczynią wielu ról dramatycznych np. w filmach Wojciecha Jerzego Hasa "Rękopis znaleziony w Saragossie" i "Złoto", Kazimierza Kutza - "Milczenie", Aleksandra Forda - "Pierwszy dzień wolności" oraz w etiudach ówczesnego męża Jerzego Skolimowskiego.
W 1967 roku na przyjęciu zorganizowanym po premierze spektaklu "Po upadku" Elżbieta Czyżewska poznała korespondenta gazety "New York Times" Davida Halberstama, laureata nagrody Pulitzera za książkę o wojnie w Wietnamie, który wkrótce poprosił ją o rękę. Ślub odbył się w dniu, kiedy aktorka została nagrodzona prestiżową Złotą Maską, przyznawaną za szczególne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie sztuki teatralnej. Po opublikowaniu przez Halberstama w 1967 roku artykułu krytykującego Władysława Gomułkę, ówczesne władze zażądały, aby dziennikarz opuścił Polskę. Czyżewska u szczytu kariery i powodzenia podjęła trudną decyzję o opuszczeniu Polski wraz z mężem. Razem zamieszkali w Nowym Jorku.
W USA nie udało się jej w pełni kontynuować kariery aktorskiej. Grała głównie role drugoplanowe i epizodyczne, a jej jedyna pierwszoplanowa kreacja w kinie amerykańskim to rola polskiej emigrantki, Haliny Nowak w dramacie "Niewłaściwe miejsce" Louisa Jansena (1989 r.). Jednak przez ponad 40 lat w Nowym Jorku pozostała czynna zawodowo, chodziła na przesłuchania, brała udział w czytaniach nowych dramatów i grała. W 1990 roku otrzymała prestiżową nagrodę teatralną Obbie, przyznawaną przez nowojorski tygodnik "Village Voice" za rolę w spektaklu "Crowbar" w reżyserii Maca Wellmana.
Zmarła po długiej chorobie nowotworowej 17 czerwca 2010 r..